Starten met huisautomatisering
Het basisstation: hart van je smarthome
Het ombouwen van je huis tot smart home is een avontuur, dat begint met de keuze voor een systeem voor je huisautomatisering. Slimme apparaten werken namelijk niet altijd vanzelf met elkaar samen. Gewoonlijk heb je daar een centrale eenheid voor nodig: een ‘hub’, server of basisstation. Het is het hart van je smarthome.
Deze centrale eenheid zorgt ervoor dat je ‘s ochtends opstaat in een behaaglijk huis, waar de gordijnen vanzelf open gaan en de koffie staat te dampen, terwijl je agenda en het laatste nieuws worden voorgelezen. Dat de lampen en de verwarming uit gaan als je vertrekt. Dat het huis wordt gestofzuigd terwijl je op je werk bent. Dat je een bericht met een foto krijgt als er iemand aan de deur staat terwijl je van huis bent. Of een alarmering als er iemand probeert binnen te dringen. Als je koelkast leeg is, krijg je een boodschappenlijstje op je smartphone. Als de wasmachine klaar is, meldt hij dat de was in de droger moet. Tegelijk worden je gas-, water- en elektriciteitsverbruik en de opbrengst van je zonnepanelen bijhouden in mooie grafieken, die je helpen te beslissen of er maatregelen nodig zijn om energie te besparen.
Dit kan doordat het basisstation van je smart home al jouw apparaten met elkaar laat samenwerken. Alle gegevens van de aangesloten apparaten worden ingelezen, aan de gebruiker getoond en geïnterpreteerd. Je bepaalt als gebruiker zelf de regels voor de acties die moeten worden ondernomen als er iets gebeurt:
- de zon komt op of gaat onder;
- iemand beweegt in een bepaalde kamer;
- de buitendeur gaat open, of blijft (te lang) open staan;
- er wordt rook gedetecteerd;
- het begint te regenen, of te waaien, of allebei;
- de temperatuur in een ruimte wordt te laag of te hoog;
- je waterverbruik stijgt ineens.
Dit soort gebeurtenissen noemen we ‘events’. Het hart van je automatiseringssysteem is dan ook ‘eventgestuurd’: de ene gebeurtenis triggert een andere.
Doe het licht aan
Een compleet geautomatiseerd systeem is niet echt noodzakelijk voor eenvoudige acties, zoals: laat de luchtverfrisser sprietsen als er iemand op de WC komt. Of doe het licht aan als er ‘s nachts beweging wordt geconstateerd in de tuin. Dat laatste kan met een eenvoudige lamp met ingebouwde bewegingsmelder. Als het ingewikkelder wordt, is een centrale eenheid nodig die alle aangesloten sensors en schakelaars kent en is verbonden met het internet. Bijvoorbeeld om bij beweging niet alleen het licht aan te doen, maar ook een foto te maken van de verdachte situatie en deze door te sturen naar je smartphone. Of als het nodig is om toestanden van sensoren te interpreteren en afhankelijk daarvan actie te ondernemen.
Rol het zonnescherm op
Een voorbeeld van zo’n wat meer ingewikkelde actie: als het hard waait of regent, wil ik het zonnescherm automatisch laten inrollen. Met alleen een windmeter, een regensensor en een schakelaar voor de zonneschermmotor ben je er niet.
Hiervoor is de centrale eenheid nodig, die al deze apparaten kent en achter de schermen de volgende acties uitvoert:
- Lees met een bepaalde interval (bijvoorbeeld 1x per minuut) de windsnelheid in van de windmeter;
- Check of de windsnelheid groter is dan een vooraf ingestelde waarde;
- Check of de regensensor een signaal geeft dat betekent dat het regent;
- Controleer via het internet de tijd waarop de zon ondergaat op je thuislocatie;
- Voer de regel uit: ALS het te hard waait EN/OF het regent EN/OF het is al zonsondergang (geweest) EN het zonnescherm is uitgerold DAN stuur een signaal naar de schakelaar die het zonnescherm bedient, zodat deze begint met inrollen;
- Stuur de gebruiker een bericht (notificatie) met de mededeling dat het zonnescherm wordt ingerold (en om welke reden);
- Zet na het inrollen de schakelaar weer terug zodat er geen stroom op de motor blijft staan.
Meerdere systemen
Er zijn meerdere basisstations die dit kunnen, van universele kant-en-klare systemen (zoals de uitgebreide Homey, de Klik-Aan-Klik-Uit en de Homewizard) tot flexibele doe het zelf systemen (zoals systemen gebaseerd op de softwaresuites Domoticz of Home Assistant).
Homey Basisstation
Daarnaast zijn er tal van systemen die zijn gebouwd rondom een enkele functie en vandaaruit zijn uitgebreid met andere apparaten. Denk aan Philips Hue, waarin alles is opgehangen aan het draadloos besturen van verlichting, de Somfy basisstations die vooral zijn gebaseerd zijn op het bedienen van zonwering of de Nest systemen die aanvankelijk vooral bestonden uit een slimme thermostaat.
Spraaksturing
Vervolgens zijn er systemen die spraakbesturing centraal stellen en waarbij de eigenlijke intelligente software in een computer ergens in een datacenter zit. Waarop je als afzondelijke consument dus geen enkele invloed hebt. Thuis gebruik je een smart speaker (bijvoorbeeld de Amazon Alexa, Google Assistant of de Apple Pod) om met die computer te communiceren. Andere apparaten communiceren ook met deze computer in het datacenter, via een API (een aanpasbare programmeerbare interface) met bepaalde regels. En zo kan het gebeuren dat besturen via spraak domweg niet lukt. Of alleen met een zeer lange vertraging. Of dat je Engels moet praten tegen een smart speaker die op Nederlands staat ingesteld, omdat het apparaat dat je wilt besturen alleen een handvol andere talen ondersteunt. Doordat je niet of nauwelijks invloed hebt op de software, zie ik een spraakbesturing vooral als ondersteunend aan maar niet als vervanging van een ‘echt’ basisstation.
Optimale flexibiliteit
Welk systeem het meest geschikt is voor jou, hangt af van je voorkeuren, de flexibiliteit die je zoekt en zeker niet als laatste: je budget. In mijn beleving is het inrichten van een smarthome een geweldige hobby voor mensen die geïnteresseerd zijn in elektronica en computers, niet bang zijn om een soldeerbout vast te houden en te experimenteren met software. Of dat echt te goedkoopste oplossing is, hang ervan af hoe fanatiek je bent. Maar dat is met alle hobby’s het geval. Het is wel de leerzaamste keuze. Zelfs al hoef je hierbij niet alles zelf te bedenken of te bouwen. Een leuke kant van deze aanpak is namelijk dat je de flexibiliteit hebt om kant-en-klaar gekochte sensors en apparaten van verschillende fabrikanten en van eigen makelij vrijuit te combineren in één systeem.
Raspberry Pi starterset
Het basisstation is dan een computer naar keuze: een oude laptop, een pc die werkeloos in een hoek staat, een Mac die niemand meer wil, een Raspberry Pi (een complete kleine hobbycomputer van € 35) of zelfs een netwerkschijf (Network Attached Storage of NAS) van Synology die je per ongeluk hebt gekocht. Daarop sluit je wat hardware-uitbreidingen aan die je nodig hebt om met verschillende apparaten te communiceren. Vervolgens installeer je de smarthome software en kan de pret beginnen.
Te technisch?
Vind je deze aanpak te technisch of te omslachtig, kies dan vooral iets makkelijkers. Hoewel het met de gidsen (die nog gaan verschijnen) op deze website best mee zal vallen. Wil je een vliegende start, dan zou ik je Homey, Klik-Aan-Klik-Uit of Smartwizard aanbevelen. Voordeel van deze systemen is dat de componenten dermate standaard zijn, dat je ze achteraf ook kunt laten samenwerken met een zelfgebouwd systeem dat al dan niet parallel aan je oorspronkelijke basisstation werkt.
Durf jij de uitdaging aan en kies je voor een systeem met Raspberry Pi, Domoticz software en een brede range aan hardware uitbreidingen? Welkom bij een groeiende groep van mensen die technologie naar hun hand zetten in plaats van de slaaf te worden van techbedrijven!
0 reacties