Koppel je rookmelders aan elkaar en aan Domoticz

Gepubliceerd door Robot One op 11 september 201911 september 2019

Vervang ze voor het te laat is

Een rookmelder is zo’n apparaat dat je een keer ophangt en vervolgens vergeet. Behalve als hij begint te piepen omdat er brand is of omdat de batterij moet worden vervangen. Maar als de rookmelder zelf aan vervanging toe is, blijft het angstvallig stil…

Als je slaapt, ruik je niks, vertelt de brandweer. Alleen je gehoor werkt nog. Daarom is een rookmelder die veel geluid maakt belangrijk. Het geeft je de tijd om te vluchten en dat kan je redding zijn. Zeker als je bedenkt dat de meeste slachtoffers vallen door giftige rook die ze inademen, niet doordat ze in de vlammen omkomen.

Dit filmpje van de brandweer laat je zien hoe belangrijk een goed werkende rookmelder is.

Technische levensduur: 10 jaar

De meeste mensen hangen tegenwoordig minstens één rookmelder per verdieping in huis. En dat is prima, als ze het goed doen. En daar zit nou net de crux. Bijna niemand staat stil bij het moment waarop de brandmelders moeten worden vervangen. De technische levensduur van een brandmelder is namelijk 10 jaar. Maar weet jij eigenlijk hoe oud die melders in jouw huis zijn? Kijk eens op de sticker die erop zit, daarop staat vaak een productiedatum.

Een levensduur van 10 jaar betekent niet dat de rookmelder na 10 jaar ineens stopt met werken. Dat kan langer duren, maar ook korter. Het is namelijk afhankelijk van hoe vervuild de rooksensor in de melder is geraakt, door stof, sigarettenrook, uitlaatgassen etc. Je kunt dat ding immers niet aan de binnenkant schoonmaken.

Slimme rookmelders

Pas toen ik zelf in een winkel een mooie deal tegenkwam met ‘slimme’, gekoppelde rookmelders ging bij mij een lichtje branden. Het besef begon te sluimeren dat mijn rookmelders misschien ook wel aan vervanging toe zouden zijn. Ze waren op dat moment 18 jaar oud!

Gelukkig kost zo’n slimme rookmelder tegenwoordig niet meer dan een gewone melder. Ik heb er dus meteen zes van gekocht voor de drie verdiepingen van mijn huis.

Slimme rookmelders

De slimme rookmelders van Smartwares kun je aan elkaar koppelen, zodat ze allemaal tegelijk afgaan bij brand. Je kunt ze ook allemaal apart aan Domoticz koppelen, zodat je op het Dashboard kunt zien in welke ruimte het alarm is afgegaan. Bovendien werken ze ook standalone, als ‘gewone’ brandmelders. Doen het een jaar op 2 AA-batterijen (meegeleverd). Ze zijn momenteel hier en daar in de aanbieding, maar ook online te bestellen.

Bekijk op Bol.com

Een absoluut voordeel van deze rookmelders is dat ze ook als ‘gewone’ ongekoppelde apparaten kunnen werken. Als bijvoorbeeld brand in de stoppenkast ontstaat en de stroom valt uit, mag het niet zo zijn dat de melders geen alarm meer geven. Dat doen ze wel, luid en duidelijk met een snerpsignaal dat zelfs een dove tiener wakkermaakt. Precies zoals je verwacht van een rookmelder.

Rookmelders groeperen

Het mooie van deze melders is echter dat ze ook aan elkaar en aan je huisautomatisering te koppelen zijn. Zo kun je groepen van rookmelders maken die een signaal aan elkaar doorgeven. Het werk dus als een soort ‘mesh’: de rookmelders communiceren met elkaar. Ze geven het alarmsignaal aan elkaar door, waarmee het bereik wordt vergroot. De rookmelder die als ‘master’ is ingesteld, geeft het alarm vervolgens door aan je basisstation: een Homey, een Homewizard, of, in mijn geval een Raspberry Pi met RFXCOM en Domoticz.

Zo’n gekoppelde reeks rookmelders heeft wel zijn beperkingen: Domoticz krijgt maar één brandmelding binnen en kan niet weergeven uit welke ruimte die komt. Geen probleem als je in een appartement woont, maar hoe groter je villa, hoe meer je zult moeten rondrennen om de brandhaard op te sporen. Tenzij de vlammen zichtbaar al om de oren slaan. Maar dan is het te laat en hoeft het al niet meer zo precies.

Dit is te ondervangen door iedere afzonderlijke brandmelder aan Domoticz te koppelen. Hierdoor zie je precies van welke melder het alarm komt. Het voordeel van een ‘mesh’ systeem valt hierbij wel weg, dus het is wel belangrijk dat je test of de rookmelder die het verst weg hangt, zijn signaal nog wel doorgeeft.

Een tussenoplossing is de melders te verdelen in meerdere groepen, bijvoorbeeld: de begane grond, de eerste verdieping en de zolder. Dan zie je in Domoticz in ieder geval welke groep alarm slaat.

Hoe voer je dat uit in de praktijk? Dat hangt van het merk en type van je rookmelder af. Ik kan het demonstreren aan de hand van de rookmelders van Smartwares. Deze hebben een Master modus en een Slave modus. De Master of hoofdrookmelder communiceert met alle ‘slaven’ (overige rookmelders) in zijn groep en met het basisstation.

Stap 1

Leg eerste de rookmelders van de groep die je gaat maken klaar en schrijf op de achterkant een code waarmee je ze later herkent, bijvoorbeeld B1 voor begane grond 1 (master), en B2 voor begane grond 2 (slave), etc. Doe de batterijen erin als je dat nog niet had gedaan.

Stap 2

Open Domoticz op je laptop of telefoon op het tabblad Schakelaars.

Stap 3

Stel de master van de groep in (de hoofdrookmelder). Dit doe je door de centrale knop lang vast te houden, totdat de LED continu brandt. Dit kan wel tot 12 seconden duren.

Stap 4

Stel een slaaf (andere rookmelder) in binnen deze groep: druk op de desbetreffende rookmelder 1 seconde op de centrale knop en laat los. Beide rookmelders knipperen snel om te laten zien dat ze gekoppeld zijn. Herhaal dit voor iedere rookmelder die bij de groep hoort.

Stap 5

Klik in Domoticz/Schakelaars op de knop ‘Leren’.

Stap 6

Geef de schakelaar een duidelijke naam, bijvoorbeeld ‘Rookmelders zolder’.

Stap 7

Zet alle rookmelders terug naar normale werking door 1x kort op de centrale knop te drukken.

Stap 8

Stel in dat Domoticz je een waarschuwing geeft als de rookmelders in deze groep afgaan. Klik in het vakje van ‘Rookmelders zolder’ (in dit geval) op het symbooltje voor notificaties (een kerkklok). Vink bij Type ‘Inschakelen’ aan, bij Prioriteit ‘Noodgeval’. Vink ook Negeer Interval aan (je wilt niet wachten met alarm slaan!). Vul het Aangepast bericht in, bijvoorbeeld: BRAND OP ZOLDER! Laat alle actieve notificatiesystemen aangevinkt staan en klik op Toevoegen.

Is er iets fout is gegaan met koppelen? Druk circa 12 seconden op de centrale knop van de rookmelder tot de LED continu brandt. Druk dan binnen 2 seconden 2 keer op de knop. De fabrieksinstellingen zijn dan hersteld. Een pieptoon bevestigt dat de reset is gelukt.

Ophangen

Je kunt de rookmelders natuurlijk met de meegeleverde schroeven en pluggen ophangen. Makkelijker is het nog om hiervoor een magneetschijfje met dubbelzijdig plakband te gebruiken. Je plakt dan een ook een metalen schijfje aan het plafond waaraan de rookmelder makkelijk vastklikt. Zo wordt je plafond geen gatenkaas. Want wedden dat bij de nieuwe rookmelders die je na 10 jaar alweer moet kopen, de schroefjes op een andere plaats zitten?